Maaşınızı müzakere ederken soracağınız sorular sadece kazanacağınız miktarı belirlemez. Aynı zamanda, müstakbel firmanıza pazarlık etmekte başarılı olup olmadığınızı gösterir ki bu, işe alındığınız takdirde firma için kullanabileceğiniz bir vasıftır.
Perfect Phrases for Negotiating Salary and Job Offers: Hundreds of Ready-to-Use Phrases to Help You Get the Best Possible Salary, Perks, or Promotion’ınyazarı Matthew DeLuca’a göre, “maaş konusunda pazarlık etme yeteneği pek çok insana doğuştan bahşedilmemiştir” diyor ve ekliyor “Fakat eğer pazarlığa oturmazsanız, hak ettiğinizi alamazsınız.”
Perfect Phrases, maaşın nasıl müzakere edilmesi gerektiğini açıklıyor fakat DeLuca’nın verdiği ip uçları sözleşmeli ya da proje bazlı işlerdeki maaş müzakeresinde de kullanılabilir: “Her iki durumda da, karşı taraftaki kişi giderlerini mümkün olduğunca azaltmaya çalışacaktır.”
DeLuca, mümkün olan en iyi maaşı alabilmek için, istediğiniz her şeyi (yüksek bir başlangıç ücreti, erken maaş artırımı ya da şirket tarafından ödenecek çocuk bakımı hizmetleri gibi) elde edene kadar pazarlığa devam edin diyor.
“Teklif bir kere sunulduğunda, soracağınız her soru daima risk taşır. Ama hiç sormamaktan iyidir çünkü eğer firma uzlaşması olmayan bir tutum içindeyse, bu hiç de sağlıklı bir durum değildir” diyor. “Eğer soru sorulmasına hoşgörüyle bakmayan bir firmayla karşı karşıyaysanız, bunu en baştan öğrenmek en iyisidir.”
Maaş müzakeresini, parlamanız için bir fırsat olarak değerlendirin. “Karşı taraftaki insan sizi ölçüp tartıyor olacak” diyor DeLuca. “Bu, dış dünyayla başa çıkarken ne kadar açıkgöz olduğunuzu gösterecek. Teklifi aldığınızda, gardınızı düşürmeyin – hala ateş hattındasınız. Kendinize güvenin çünkü sonuçta bir teklifle gelmesi gereken onlar.”
DeLuca, hak ettiğinizi sonuna kadar almanız için şu 10 soruyu sormanızı öneriyor:
1. “Teşekkürler – bu bir iş teklifi mi?”
Teşekkür ederek ne kadar profesyonel ve nazik olduğunuzu gösterin ve hemen ardından size gerçekten bir iş teklifi sunulduğundan emin olmaya çalışın.
2. “Pazarlık payı var mı?”
Maaş teklifi geldiğinde, daha fazla ödeyip ödeyemeyeceklerini sormaktan hiçbir zarar gelmez. Hayır derlerse, başka konularda pazarlık etmeye başlarsınız.
3. “Bu sadece alt limit mi?”
Size önerilen miktarın total maaş mı yoksa sadece alt limit mi olduğunu sormanız, sizinle mülakat yapan kişinin primler ve hisse senedi opsiyonları ile de ilgilendiğinizi anlamasını sağlar. Bu da prim fırsatlarıyla ilgili yeni sorular sorabilmenizi sağlar.
4. “Ne zaman cevap vermeliyim?
Hiçbir zaman bir iş teklifini anında kabul etmeyin. Birçok toplumda düşünen insanların daha etkili olduğu kabul ediliyor. Ayrıca beklemek, pazarlık stratejinizi belirlemeniz için size zaman verir. “Bu harika bir iş ve gerçekten sizinle çalışmayı isterim; ama deneyimlerime dayanarak söyleyebilirim ki en doğrusu önce düşünmek için kendime zaman tanıyıp sonra size dönüş yapmaktır” diyebilirsiniz mesela. Hiçbir zaman ben bu konuyu eşimle bir görüşeyim demeyin – kendine güvenli ve kendi kararlarını verebilme gücüne sahip biri gibi görünmelisiniz.
5. “Teklifi yazılı olarak sunacak mısınız?”
Yazılı olmayan bir teklifi kabul etmeyin. Herkes dürüst değildir. Eğer işinizi birilerinden aldığınız ve sonradan boş çıkan bir söze güvenerek bırakırsanız, sonunda işsiz kalabilirsiniz.
6. “İşe başlama primi alacak mıyım?”
Eğer hayır derlerse, cevabınız “Tamam, sadece soruyorum” olmalı. Çünkü maaşta pazarlık payı olmaması, diğer alanlarda da olmayacağı anlamına gelmez. Esnek çalışma saatleri, evden çalışma opsiyonu gibi sizin için önemli olan herhangi bir şey isteyebilirsiniz.
7. “Ne zaman başlamalıyım?”
Bu teklifin ciddi olup olmadığını teyit etmenin başka bir yoludur. Pek çok kişi hemen işe başlamanızı ister ama kabul ederseniz hayal kırıklığına uğrarlar. Eski firmanızdan bir hamlede ayrılırsanız, bunu bir gün kendilerine de yapabileceğinizi düşüneceklerdir. Eğer iş değiştirmeniz söz konusuysa, eski işlerinizi tamamlamak ve biraz tatil yapmak için zaman ayırın.
8. “İş tanımını alabilir miyim lütfen?”
Bu, mülakatta size söylenen işle kabul edildiğiniz işin aynı olup olmadığını ve dolayısıyla sizin yapabileceğiniz bir iş olup olmadığını teyit eder.
9. “Nasıl ve ne zaman değerlendirileceğim ve bu değerlendirmeye bağlı bir artış olacak mı?”
Bu sorular, ne zaman değerlendirmeye tabi tutulacağınız ve ne zaman maaşınızda bir artış olacağı sorularını birbirinden ayırır. Bu iki konu, her zaman olmasa da, genelde birbirleriyle ilişkilidir.
10. “Maaş harici imkanlarla ilgili detay verebilir misiniz – ne zaman başlıyorlar?”
Eğer eski firmanız tarafından sağlanan sağlık sigortanız, yeni firmanın sigorta planının başlangıç tarihinden önce bitiyorsa, aradaki zamanın ödemesini yeni firmanın yapması için pazarlık edebilirsiniz.
Bu soruları sorarken unutmayın ki sadece gerekli bilgiyi almakla kalmıyor, aynı zamanda yeni patronunuza pazarlık yeteneğinizi gösteriyorsunuz. DeLuca, “Onlara, bu teklifi size yapmanın akıllıca olduğunu düşündürtmelisiniz, ama ucuza da gitmemelisiniz” diyor.